W 2021 roku zaczęły obowiązywać nowe przepisy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, które wdrażają tzw V dyrektywę AML (Anti Money Laundering).
Wprowadzone one zostały ustawą z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw (Dz.U., poz. 815).
Mimo, że zmiany te już obowiązują zrobiło się o nich głośno teraz, gdyż część przedsiębiorców ma czas na dostosowanie swojej działalności do nowych przepisów do dnia 30 kwietnia 2022 roku. Dotyczy to tych przedsiębiorców, dla których dopiero teraz upływa termin do wpisania się do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność na rzecz spółek lub trustów. Samemu rejestrowi zostanie poświęcony odrębny wpis.
Nowe podmioty objęte obowiązkami AML
Nowelizacja rozszerzyła krąg podmiotów przewidzianych do wypełniania obowiązków, które zostały w niej przewidziane. Dotyczy to:
1) przedsiębiorców, których podstawową działalnością gospodarczą jest świadczenie usług polegających na sporządzaniu deklaracji, prowadzeniu ksiąg podatkowych, udzielaniu porad, opinii lub wyjaśnień z zakresu przepisów prawa podatkowego lub celnego, niebędący innymi instytucjami obowiązanymi,
2) pośredników w obrocie nieruchomościami, z wyłączeniem czynności pośrednictwa w obrocie nieruchomościami zmierzających do zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości lub ich części, w której miesięczny czynsz został określony w wysokości mniejszej niż równowartość 10 000 euro,
3) przedsiębiorców prowadzących działalność polegającą na:
- obrocie lub pośrednictwie w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami, w tym gdy działalność taka jest prowadzona w galeriach sztuki lub domach aukcyjnych lub z wykorzystaniem wolnego portu rozumianego jako strefa lub pomieszczenie, w których towary są traktowane jako nieznajdujące się na obszarze celnym państw członkowskich lub państw trzecich, w tym z wykorzystaniem wolnego obszaru celnego,
- przechowywaniu dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich oraz antyków, gdy działalność taka jest prowadzona z wykorzystaniem wolnego portu,
- w zakresie transakcji o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 000 euro, bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza operacja, czy kilka operacji, które wydają się ze sobą powiązane
Jakie są obowiązki spoczywające na nowych podmiotach w związku z AML?
Jednym z najważniejszych powinności, która ciąży na podmiotach zobowiązanych do działań mających na celu przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowanie terroryzmu, jest wyznaczenie pracownika odpowiedzialnego za ich prawidłowe wykonanie. Musi on zajmować kierownicze stanowisko i zapewniać zgodność działalności instytucji zobowiązanej oraz jej pracowników i innych osób wykonujących czynności na rzecz tej instytucji z przepisami obowiązującymi w tym zakresie.
Kolejnym obowiązkiem, jaki ciąży na podmiotach zobowiązanych do działań w ramach AML jest stworzenie i przyjęcie wewnętrznej procedury, w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Musi ona, przed jej wprowadzeniem podlegać akceptacji przez kadrę kierowniczą wyższego szczebla. Przepisy ustawy zawierają szereg wymogów, jakim musi odpowiadać dokument tego rodzaju.
Ponadto podmioty takie muszą także wdrożyć:
- wewnętrzną procedurę anonimowego zgłaszania rzeczywistych lub potencjalnych naruszeń,
- procedurę opartą na analizie ryzyka w celu ustalenia czy klient lub beneficjent rzeczywisty jest osobą zajmującą eksponowane stanowisko polityczne,
- grupową procedurę w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Obowiązek bieżącej weryfikacji i aktualizacji procedur
Nowelizacja wprowadziła także obowiązek bieżącej weryfikacji oraz w razie potrzeby aktualizacji wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Rozszerzyła ona także jej zakres przedmiotowy poprzez dodanie wymogu określenia:
- zasad odnotowywania rozbieżności między informacjami zgromadzonymi w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych a informacjami o beneficjentach rzeczywistych klienta ustalonymi w związku ze stosowaniem ustawy,
- zasad dokumentowania utrudnień stwierdzonych w związku z weryfikacją tożsamości beneficjenta rzeczywistego oraz czynności podejmowanych w związku z identyfikacją jako beneficjenta rzeczywistego osoby fizycznej zajmującej wyższe stanowisko kierownicze.
Jakie są konsekwencje zaniechania realizacji obowiązków przez podmioty zobowiązane?
Podmiotom zobowiązanym do prowadzenia działań AML, za brak ich realizacji grozi kara administracyjna. Może ona przybrać postać m.in:
- nakazu zaprzestania podejmowania przez instytucję obowiązaną określonych czynności,
- cofnięcia koncesji lub zezwolenia albo wykreślenie z rejestru działalności regulowanej,
- zakazu pełnienia obowiązków na stanowisku kierowniczym przez osobę odpowiedzialną za naruszenie przez instytucję obowiązaną przepisów ustawy, przez okres nie dłuższy niż rok,
- kary pieniężnej.
