Ustawą z dnia 23.10.2008 roku o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz ustawy Prawo dewizowe pożegnaliśmy tzw. zasadę walutowości, która miała służyć ochronie systemu monetarnego RP i ograniczała możliwość wyrażania zobowiązań w innych walutach niż rodzima złotówka. Aktualne brzmienie art. 358 § 1 KPC kreuje po stronie dłużnika uprawnienie do wyboru waluty świadczenia, a i to pod warunkiem, że w umowie nie zastrzeżono spełnienia go wyłącznie w walucie obcej (tzw klauzula efektywnej zapłaty). Co istotne uprawnienie to przysługuje jedynie dłużnikowi. Wierzyciel nie ma już wyboru i może żądać zapłaty jedynie w walucie, w której wyrażone jest zobowiązanie. Skoro wiec strony postanowiły w umowie, że zapłata nastąpi w Euro i faktura opiewa na Euro, wierzyciel w pozwie powinien dochodzić zapłaty w Euro. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 17.09.2015 r. sygn. akt: II CSK 783/14, gdzie wyraźnie wskazał, że wierzyciel nie może domagać się spełnienia świadczenia w walucie polskiej, jeżeli świadczenie pieniężne wyrażono w walucie obcej. Co jednak ma począć radca lub aplikant w sytuacji, gdy przyjdzie nam złożyć pozew o zapłatę w Euro? Czy wartością przedmiotu sporu ma być Euro, czy też będziemy tę walutę przeliczać, a jeśli tak, to po jakim kursie? Zasadą jest wyrażanie wartości przedmiotu sporu w złotych polskich. Zasada ta nie wynika wprost z przepisów KPC. Z uwagi jednak na cel oznaczania wartości przedmiotu sporu, którym jest zastosowanie przepisów dotyczących właściwości sądu, obliczenia opłat oraz kosztów zastępstwa prawnego, oznaczanie wartości przedmiotu sporu w walutach obcych mogłoby prowadzić do licznych nieporozumień i konieczności każdorazowego sprawdzania przez sąd wartości przedmiotu sporu w trybie art. 25 KPC. Takie stanowisko zajął też Sąd Najwyższy w wyroku z 18.05.1984 r., sygn. akt. I CR 121/84, w którym stwierdził, że oznaczenie przez powoda wartości przedmiotu sporu z pominięciem obowiązującego kursu walut obcych powinno z reguły spowodować sprawdzenie wartości przedmiotu sporu przez sąd (...). Skoro żądamy zapłaty Euro, a wartość przedmiotu sporu musimy podać w złotówkach, pozostaje jeszcze odpowiedzieć na pytanie o kurs, jaki powinniśmy zastosować. Na to pytanie znajdziemy odpowiedź w innym orzeczeniu Sądu Najwyższego, a mianowicie w postanowieniu z dnia 8.08.2008 roku, V Cz 49/08. Sąd Najwyższy uznał, że dla określenia wartości przedmiotu sporu lub wartości zaskarżenia w sprawie o roszczenie pieniężne wyrażone w walucie obcej miarodajny jest kurs tej waluty z dnia wniesienia pozwu. Z kolei powoływany już wyżej wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.05.1984 roku odwoływał się do kursu Narodowego Banku Polskiego. Stanowisko to pozostaje aktualne, szczególnie wobec brzmienia art. 358 § 2, gdzie też jest mowa o kursie średnim NBP. Średni kurs NBP, to również kurs, do którego odwoła się nasza klauzula wykonalności, o czym niżej. Wyrok jest sprawą prostą. Skoro powód w pozwie żądał zapłaty w Euro, to i wyrok będzie opiewał na Euro. Inny wyrok stanowiłby naruszenie art. 321 § 1 KPC (orzeczenie SN z dn. 28.04.1998 r., II CKN 712/97, z dn. 23.07.2004 r., III CK 339/03). Natomiast rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności z dnia 6 sierpnia 2014 r.(Dz.U. z 2014 r. poz. 1092) wskazuje, że w przypadku, gdy tytuł egzekucyjny opiewa na świadczenie pieniężne w walucie obcej, sąd lub referendarz sądowy nadając klauzulę wykonalności temu tytułowi zobowiązuje komornika do przeliczenia tego świadczenia na walutę polską. W samej treści klauzuli zaś znajdzie się dodatkowe zdanie: Sąd / Referendarz sądowy zobowiązuje komornika do przeliczenia świadczenia pieniężnego wyrażonego w walucie obcej na walutę polską według średniego kursu waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień sporządzenia planu podziału, a jeżeli planu nie sporządza się – na dzień wypłaty kwoty wierzycielowi. Reasumując, w pozwie zażądamy zapłaty w Euro. Sąd zasądzi nam również zapłatę w Euro. Dla celu prawidłowego oznaczenia wartości przedmiotu sporu powinniśmy żądaną przez nas kwotę przeliczyć na złotówki według średniego kursu NBP z dnia złożenia pozwu. Treść klauzuli wykonalności będzie wzbogacona o upoważnienie, na podstawie którego komornik wypłaci nam świadczenie w złotówkach.
